2008/12/09

Monarĥa Papilo


Calentamiento
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
Estas pli-malpli konata afero que monarĥaj papiloj (Danaus plexippus) estas migrantaj papiloj, ku loĝas somere ĉe Kanado, kaj sudiras Meksikon dum vintro...

La plejmulto de la papiloj alvenas la sudan meksikan provincon Michoacan [Miĉoakan].. sed ero de la papilaro alveas sufiĉe proksime al Meksikurbo por veturi kaj reveni je la sama tago.

Proksimume 100 km okcidente je la urbo.. estas urbeto Valle de Bravo [Vaĵe de Bravo] kie kontraŭ €3.5 oni rajtas supreniri monteton kaj alveni arbaro kie la papiloj loĝas dum vintro...

Laŭ la konuloj ili estas tie ekde novembro, ĝis marto... kvankam estas malpli ol en Michoacan, certe estas pli atingebla ĉe valle de Bravo.

Pli fotoj ĉe mia Flickr kaj ĝusta loko ĉe google mapoj

2008/12/04

Kiom malnova estas la urbo?


Vertigo
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
Meksikurbo estis fondita de aztekoj je iu jaro ĉirkaŭ 1300... poste je 1500 la hispanoj alvenis kaj superkontruis novan urbon...

Do mia urbo estas ĉirkaŭ 700 jaraĝa.... Kompreneble estas malfacile trovi konstuaĵojn el tiuj jaroj.. sed certe en la urbocentro oni ja trovas 500-jaraĝajn preĝejojn, kaj ajn kosntruaĵojn.

Malsame al multaj usonaj urboj, en meksikurbo oni ne ofte detruas konstruaĵon por ekkonstrui novan.

Malsame al keklaj eŭropaj urboj, la urbo centro, tamen plejmulte malnova, ne estas tute klasika.. sed pli-malpli miksaĵo de niovaj kaj malnovaj kosntruaĵojn...

do, en meksikurbo oni povas tovi 700-jaraĝan piramido, 100 metroj for de 500-jaraĝa preĝejo...100 metroj for de 200-jaraĝa ministrejo... 100 metroj for de 20-jaraĝa nubskrapulo....

2008/11/25

RedBull FlugTag


Si tuvieramos alas...
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
Antaŭ kelkaj tagoj RedBull (trinkaĵ-firmao) okazigis meksikurbe sian "FlugTag" (germane, preskaŭ esperante)....

Oni devas konstrui flugmaŝinon, kaj laŭvice ĵeti ĝin (kaj piloton) de 8-metra plataformo... la ĉelo? esti kiun pli flugos, kaj amuzi la amaso de vidantoj...

Meksikurbe tio okazis ĉe la olimpika (1968) remejo... Partoprenis ĉirkaŭ 30 teamoj.. unu el tiu, de la lernejo kie mi instruas.. (kaj fakte lernantino pertoprenis la teamon).

jen bildo .. kaj se vi klajas kvazaŭ-video de la flugo de tiu maŝino....

2008/11/19

Amikeca Vojo


Estación #13
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
Je 1968 la Olimpikaj Ludoj okazis ĉe Meksikurbo. Tiam la urbo estis multe pli malgranda ... 2 aŭ3 olimpikaj lokoj estis sude en la urbo.. kie nenio estis tiam....

Oni konstruis aŭtovojon por atingi tiujn lokojn.. la aŭtovojo, nun ĉirkaŭata de urbo, estis malplena... oni pensis pri akompani la vojo per grandegaj skulptaĵoj... 19 estis konstruitaj.. far malsamaj artistoj de malsamaj landoj...

40 jaroj poste... mi fotos ilin, kelkaj estas zorgataj de firmaoj, kelkaj ne... jen la resulto....

Ruta de la Amistad

kaj mapo pri kie ili restas/staras

2008/11/14

Monda heredaĵo de Unesko


Biblioteca
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
Je 1960, la Egipta registraro ekkonstruis iun digon, ke enhazardigis la priamidoj de Abu Simbel... la UNESKO kunigis monon por helpi Egiptio movi la piramidoj al alta lokokaj savi ilin....

Kelkaj jaroj poste Unesko kreis la 'Monda Heredaĵo' koncepton.. por helpi, sugesti kaj perforti la ŝtatojn zorgi pri kulturajn kaj naturajn lokojn, kiu devas esti heredotaj al novaj generacio de homoj...

Meksiko, la lando havas 29 lokoj nomigitaj Heredaĵoj... tri, el ili, estas ĉe meksikurbo...

La plej nova estas la Nacia Universitato...ĝia tereno fakte...

Oni konstruis ĝin je 1954... La unesko konsideris ke ĝi estas montraĵo de la modernismo de la 20a jarcento....

ĉu vi samopinias (vidu fotojn)?

2008/11/07

Vizitinda Loko 2: Tlatelolko (Tlatelolco)


Tres Culturas
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
Je 1964 la Meksika registraro konstruis la domaro Nonoalco-Tlatelolco [Nonoalko-Tlatelolko] kun pli-mapli 15,000 apartamentoj...

En tiu loko estis urbeto, kie estis la merkato de la azteka urbego Tenoĉnitlan.

Kiam la hispanoj alvenis amerikon, ili masmortigis tatlelonkanojn... kaj duondetruis ilian urbon. Kaj konstruis sur ĝi preĝejon....

400 jaroj poste oni konstruis la novan konstruaĵojn... do.. en la sama lojo estas konstrueroj de la tri plej gravaj epokoj de meksiko, aztekoj, hispanoj, kaj moderma meksiko.

Tial, la plco estas nomita "Tru Kulturoj Placo"....

vizitinda....

pli fotoj kaj mapo

2008/11/03

tago de la mortintoj


asústame panteón
Cargado originalmente por ·júbilo·haku·
En Meksiko (ne nur en Meksikurbo) je la 2a de novembro oni festas (ja, festas!) la tago de la mortintoj..

Dum la matenego de la 2a de novembro, la mortintoj revenas al la mondo de la vivoj, kaj ne pro ĝeni nin, sed por komuniki kaj kunesti...

En multaj tombejoj oni iras nokte por porti manĝaĵojn por la mortintoj, kaj atendi ilia alveno....

Ankaŭ oni metas hejme "oferaĵon" por la mortintoj.. ĉefe siaj preferitaj aĵoj... por ke ili revenos kontente....

jen pli fotoj...

2008/10/21

Papantla Flugantoj


Eĉ estas origine el la provinco Veracruz, en Meksikurbo eblas vidi la spektaklon pri "Los Voladores de Papantla" [Papantla Flugantoj]

Proksime al la Nacia Muzeo pri Antropologio estas la jena (vidu bildon) stangegon, el kie la flugatoj flugas planken....

Kompreneble estas multegaj teorioj pri la signifo de la dancado.. kaj preskaŭ ĉiu rilatas al religio...

Krom la religia kaj antropologia signifo, la evento mem estas vidinda... montras kiel, kun simplaj teknologio, oni povas flugi, danci kiel birdo, kaj komrpeni la naturon.

Semajnfine estas facile trovi ilin.. kaj doni al ili moneron....

Jen mapo

2008/10/15

Stratoj kaj Aŭtovojoj

Meksikurbo estas malfacila por veturi (aŭte)... Bonŝance por vizitantoj metroo sukcese irigos ilin al preskaŭ ĉiu vizitinda loko...

Dum multaj jaroj la urbo ne havis propan registraron... do la nacia ŝtato zorgis pri ĝi.. (pli poste mi klarigos pli ri tio ĉi) ... do dum multaj jaroj federacio konstruis stratojn kaj aŭtovojojn urbe...

La lasta fojo kiam la federacio faris tion estis dum la jaroj 1980j... ekde tiam ĝis la 2000 (kiam la urbo ekhavis propan registraron).. preskaŭ neniu vojo estis konstruita....

La nuna registraro multe zorgis pri tio.. do la urbo renaskiĝas.. sed ankoraŭ, veturi ĉe ĝi estas freneza....

venu.. kaj zu metroon

(googla mapo pri la urbo)

2008/10/07

Vizitinda Loko 1: Latinamerika Turo (Torre Latino)

Grava vizitinda loko por vizitantoj al Meksikurboe stas sendube Latinamerika Turo (Torre latino/Torre Latinoamericana)

La turo estis la plej alta konstruaĵo ĉe la urbo dum multaj jaroj, sed ja ankoraŭ estas la plej alta konstruaĵo al kiu oni povas eniri kaj havas taŭgan videaĵejon...

La turo estas 45-etaĝa alta, kaj estas ĉe la urbo centro, tial oni povas (dum klaraj tagoj) mezuri la gradegecon de la urbo (memoru ke loĝas 20 milionoj ĉe la tuta urbo kaj ĉirkaŭurbo).

Oni konstruis la turon je 1952 (kaj estis la plej alta en la urbo ĝis 1972) estas ĉefe konstruaĵo por oficejoj, sed je la supra etaĝo havas vidaĵejon... (la foto de la blogero, fotita tie)

La plej belaj tagoj en la urbo, estas kutime vintraj, ekde novembro ĝis gfebruaro oni havas ventajn, sen-pluvajn, klarajn tagon, kaj indas supreniri... kontraŭ pago de 15 aŭ 20 eŭroj.

Dirindas ke la turo estas bonega konstruaĵo por tertremoj, fakte ricevis premiojn pro sukcese kaj bone travivis la 1957a kaj 1985a tertremoj

Tre proksima metrostacio faciligas la viziton. Venu!

360° vidaĵo el la turo

2008/10/01

2a de oktobro...

Kiel en multaj lokoj... 1968 estis politika juna protesta jaro... ankaŭ en Meksi(urb)o...

Je la 12a de oktobro de 1968, la olimpikaj ludos okazis meksikurbe... kelkaj monatj antaŭ okazis jena rakonto...

kvar monatoj antaŭ, du grupetoj de du mezlernejoj, unua de Nacia Universitato, dua de Nacia Teĥnika Instituto (nur hispane/angle) batalis pri ui sengrava kialo.. venis polico, kaj ne nur forkaptis la batralantojn, sed ankaŭ senkulpajn studentojn...

Pos tia okazaĵo, studentoj demandis al estraranoj pri la libereco de la senkulpaj studentoj.. la aŭtoritato, zorgante pri la bildo de la olimpika urbo, respondis sendante pli policiistojn...

Studentoj, kaj kelkaj grupoj de laboristoj, malfeliĉiĝis pro tia respondo... pos kelkaj tagoj, la studentoj ĉesis klasojn ĉe ambaŭ (gravaj) univesitatoj, kaj la prezidento respondis pli forte.. sendante la militistojn por kontroli la manifestacion (bildo)...

Post kelkaj tagoj... dua duono da septembro, la militistoj eniris ambaŭ universitatoj... la registraro volis fini la "problemon" antaŭ la alvenoj de la ĵurnalistoj pro la olimpikaj ludoj...

post unu semajno .. la studentoj kaj instruistoj volis que la militistoj eliros la universitatojn.. do ili planis manifestacion, elirante la plaza de las tres culturas (tri kulturoj placo) (angle kaj hispane) al unu el la universitatoj...

La estraro, volante finis la aferon, embuskis la manifestaciantojn..

Kaj la pafiloj pafis...
kaj pafis...
kaj pafis...

Oni ne vere scias kiom da studentoj, instruistoj kaj laboristoj mortis... la oficiala cifero estas 29, multaj diris pli ol 300.... mi ne scias...

sed certe scias ke eĉ unu estas multa....

Ili nur volis ke senkulpajn studentojn liberigis la policio...

2008/09/29

Nia flughaveno

Meksikurbo estas unu el la plej granda urboj en la mondo.. eble eĉ la plej granda ... en la urbo kaj la ĉirkaŭurboj loĝas pli-malpli 20 milionoj... la flughaveno estas uzata ĉiujaro pro 25 milinoj da flugantoj...

eĉ tio, kaj malsame al aliaj urbegoj, meksikurbo havas nur unu flughavenon.. kaj ĝis antaŭ du jaroj, la flughaveno havis nur unu stacidomon...

Kompreneble estas plej gravaj flughavenos (ekzemple Chicago, Tokio, Paris, London) sed certe meksikurba flughaveno estas amasa..

Bonŝance ni havas metroan stacion proksime... malbonŝance la flughaveno estas tute ĉirkaŭigata de la urbo...

Nun, kun du stacidomoj funkcias plejbone....

Espereble ni renkontros iam tie!

2008/09/23

Mekskurbo kaj la tertremoj



Meksikurbo estis, laŭ la legendo, kie la aztekoj trovis aglon, manĝante serpenton, starante sur kato....

La la legendo, la aztekoj trovis tion en isleto de la lako de Teŝkoko... Ili ekkonstruis la urbo en tiu insuleto... poste la popolo kreskiĝis kaj la insuleto malsufiĉis.... kion fari?

Ili inventis Ĉinanpojn. Ĉinampo estas manfarita insulo, tial ke la lako ne estis tiom profunda, ili metis bastonojn kiuj restis sur la rocko, kaj sufiĉaj altaj por atingi la surfaco de la lako, tie, en la supraj partoj de bastonoj, ili faris ajn surfacan reton, kaj metis teron .. do ĉinanmpo estas flotanta manfarita insulo. (jen bildo)

La urbo kreskiĝis, kaj ne nur nutraĵoj estis sur ĉinampoj, ser poste ankaŭ domojn, ktp...

Kiam la hispanoj alvenis amerikon, ili detruis aztekan urbon, kaj konstruis super ĝi la novan urbon...

Nun la tero sub la urbo ne estas vera roko, sed ia koto....

Do, kiam la tero tremas sub meksikurbo, la malbona kvalito de la tero, pligrandigas la rezulton de la tertremo, tiel, je 1985, la centro de la terura tertremo je la 19a de septembro estis pli proksima al Akapulco (sur la suda marbordo de Meksiko) sed kiam la ondojn alvenis meksikurbon, la koto pligrandigas la efekton, tiel la ĉiumaniere grandega tertremo, pligrandigis...

Bonŝance tertremoj okazas nur malofte...

Pli en la vikipedio, miltulingve

La foto? En Soĉimilko, sude de Meksikurbo kie oni ankoraŭ havas ĉinanmpojn.

2008/09/18

Meksika datreveno!



Septembro estas nomigita "monato de la patrujo" meksike...

Je la 5a matene, de la 16a de septembro de 1810, la astro Miguel Hidalgo y Costilla [migel idalgo i kostiĵa] sonorigis la sonorilon de la preĝejo de Dolores por peti la popolo militi kontraŭ la hispana reĝo, kaj sendependigi Meksikon (tiam "La Nova Hispanio")...

La vero, mi ne certas ke tiel okazis... sed certe Meksiko militis Hispanion por sendependiĝi... kial tiam? Francio militis kontraŭ Hispanio, do la momento estis bona...

Je 1810, festante la 100an datrevenon de tiu milita komenco, la tiama prezidanto Porfitio Diaz, kies naskiĝtago estis la 15a de septembro, decidis festi la datrevenon je la nokto de la 15a (anstataŭ je la mateno de la 16a)...

Ekde tiam, oni kutime kunvenas je la ĉefplaco de la urb(et)o kie oni loĝas por aŭskulti la urbestro/provincestro/prezidento eliri la registrejo (kutime je la 2a aŭ 3a etaĝo) por diri, kion supuzeble diris Hidialgo..

"Longan vivon al herooj kiuj patrujigis nin"
"Longan vivon al _______" (nomon de heroo)
"Longan vivon al Meksiko"

Sonorigante sonorilon.. kaj movante flagon....

Ni, Meksikanoj, nomas tian feston "el grito" ..(la kriaĵo).. tial ke la estro kutime.. krias...

2008/09/11

Meksikurba Metroo



Meksikurba metroo ekis je 1969, tio estas antaŭ rpeskaŭ 40 jaroj

Nune kostas 2 meksikajn pesojn (tio estas, pli mapli 0.20 usonaj dolaroj, 0.13 euroj) do estas unu el la plej malmultekostaj en la mondo.. eble la plej

Estas la 9a plej longa, kun iomete pli ol 200 km, kaj 175 stacidomoj.

El Lundo al Vendredo labroas ekde la 5a, sabate ekde la 6a, kaj dimanĉe ekde la 7a, ĉiutage ĝis la 24a

Oni pagas bileton laŭ vojaĝo, negravante la longecon. Ne ekziastas speciala preco pro oftaj uzantoj (jam estas multekosta!) uno povas uzi paperan bileton aŭ magenitkan kardon.

Ĝi havas 11 liniojn: 1 ĝis 9, A kaj B. La sistemopermesas la uzadon al ne-legantoj, tial ke ĉiuj stacio havas bildon, permesante scii kie oni estas eĉ sen legokapablo. Ĉiu linio havas malsan koloron.

Ĝi havas preskaŭ 1,500,000,000 da uzantoj jare, tio estas, 4 milionoj da uzantoj ĉiutage.

Mapo

2008/09/09

kiam la dekstruloj marŝis surstrate

Meksiko.. lando kiu laŭ multa Kolombio-iĝas.. parolante pri la malsekureco el la drogtrafiko.

Kompreneble estante tiom proksika al Usono, kaj kun tia granda landlimo, Meksiko estas perfekta por enigi drogon al Usono.

La nuna prezidento, Felipe CALDERÓN [Felipe Kalderon] provas malaltigi la kvanton da drogo kiu trairas Meksiko... pro tio estas ofta ke oni aŭskultas aŭvidas novaĵojn pri mortigitoj.

Krom tio, kaj laŭ mi, same kiel aliaj malriĉaj landoj, Meksiko havas grandan diferencon inter riĉuloj kaj malriĉuloj.

Riĉuloj povas gajni 1000-ope kion gajnas malriĉulo, eĉ laborante por la sama firmao. Tio ĉi lasas ke en la sama lando, eĉ en la sama urbo, eĉ en la sama parto de la urbo, iu riĉulo gajnas sufiĉe por vivi kiel eŭropa riĉulo, havante multajn aŭtojn, en granda domo, ktp ktp, kaj ,alriĉulo, kui loĝas nur 3 aŭ 4 stratoj for, vivas kun nur 2 aŭ 3 euroj po tage.

Tio ĉi faciligas, ekzemple ke krimuloj homforkaptis riĉulojn, petante pli monon ol kion la plejmulto de la lando nenaim en sia vivo gajnus.

Post la homforkapto de iu filo de fama sportaĵ-vendisto, la riĉuloj d ela lando marŝis sur strate, kiel eŭropaj junuloj, aŭ lantinamerikaj laboristoj, petante "pli sekureco"

Ĉio sonas bone, tamen mankis ion. Ili ne petis al prezidenton fari ion, ili nur petis.. kriante al ĉielo.. ne demandte al iu speciale, ne petante al iu estrarano, aŭ nek pensante en voĉdoni pro alia partio...

Do, (eble) justa krio, kriata al neniu, estas neaŭdata.

2008/09/02

Jen mi



Post preskaŭ du jaroj de blogisto, mi ekos esperantan blogon, ĉefe pri kiel oni loĝas ĉe mia naskiĝurbon, Mekikurbo.

Iomete pri mi... mi estas Alejandro MEJIA [Aleĥandro MEĤIA], mi naskiĝis je la 1a de novembro de 1975, ĉi tie, Meksikurbo. Krom 4 aŭ 5 monatoj (dum kiuj mi loĝis proksime al Cancun [kankun]) mi ĉiam loĝis Meksikurbe.

Mi studis meĥanikan inĝenieradon, kaj mi labroas kaj instruas pri tri-dimensiona perkoputila meĥanika desegnado.

Mi esperantiĝis je 2000, preskaŭ ŝance... (en alia blogero mi rakontos pri tio), kaj estas/estis membro de la MEF, meksika federacio, kaj d ela UEA.

do.. dankon!